Corona collectief

Corona collectief

Als één ding ons later ooit zal bijblijven van de coronapandemie is dat we dat virus met elkaar hebben bestreden, zelfs wereldwijd. Het is een collectieve strijd waarin offers zijn gevraagd en gebracht. Waarin solidariteit voorop stond. Solidariteit met de ouderen, met de zwakkeren.

Strijd, offers, solidariteit. Het zijn ouderwetse, bijna vergeten waarden. En dat in een tijd en maatschappij waarin het individu de norm is geworden. Met maximale ruimte voor zelfstandige keuzes en ontplooiing. Maar ook in de verwachting dat het eigen leven volledig maakbaar is. En dat het individu zelf in staat is om allerhande vraagstukken op te lossen. Of dat nu het voorkomen van armoede is of de stap naar meer duurzaamheid. Het individu wordt geacht dat voor elkaar te krijgen. Het verklaart ook de hausse aan zelfhulpboeken en de populariteit van gedragskennis en campagnes.

Maar de grote les is dat complexe vraagstukken en mondiale crises zich niet laten keren door alle ballen in het mandje te leggen van de individuele mens, met al zijn tekortkomingen. Een breder perspectief en een zorgvuldige afweging van waarden en belangen worden dan gevraagd. Onze open samenleving en economie vragen om mechanismen waarin die goed afgewogen keuzes kunnen worden gemaakt. Dat zal de komende decennia hoge eisen stellen aan de instituties van onze democratische rechtsstaat. Aan rechters die sensitief zijn en de echte wereld kennen. Aan een parlement waarin niet louter de deelbelangen van ‘de arbeider’, ‘de boer’ of ‘de bejaarde’ voorop staan, maar juist het algemeen belang. Inclusief belangen van hen die níet aan tafel zitten: de toekomstige generaties, de natuur, de arme landen in de wereld.

En dat geldt ook binnen bedrijven. Die inmiddels hebben ervaren dat hun bedrijfsstrategie regelmatig ernstig doorkruist kan worden: door een virus uit China, een strengere stikstof-eis, een hacker uit Rusland of door eigen overwerkte medewerkers. Ook bij directie van ondernemingen is een brede blik gevraagd om tot de beste keuzes te komen. Dat gaat niet vanzelf. Waarom geen stoel in de Raad van Commissarissen voor een filosoof, een oud-journalist, een milieu activist of een onderwijzer? Het zal zeker helpen.