Corona Insights: Laat bestrijding van een crisis niet ten koste gaan van de basissystemen

In veel landen komt corona bovenop een al bestaande crisis, bijvoorbeeld de sprinkhanenplaag of instabiliteit van de regering. Noodhulp aan deze landen die het nu zwaar hebben is nodig, maar dat moet niet gefinancierd worden uit de reguliere budgetten voor ontwikkelingssamenwerking. Net zoals de investering in IC-capaciteit ook niet ten koste moet gaan van de gewone financiering van de ziekenhuizen.

Partos, het samenwerkingsverband van ontwikkelingssamenwerkingsorganisaties, ziet dat lokale partners in ontwikkelingslanden omvallen door de crisis, terwijl in andere landen de machthebbers de kans grijpen om bepaalde veranderingen door te voeren en critici monddood te maken. Bart Romijn, directeur van Partos is desalniettemin optimistisch. “Het is positief dat religieuze leiders een heel sterk pleidooi houden om juist nu in crisis in ontwikkelingslanden te investeren omdat je dit niet nationaal kan oplossen maar dit een mondiale oplossing vergt.” Ook over andere activiteiten op kleinere schaal die nu worden ondernomen is hij positief: zoals de toenemende naastenzorg, de pogingen om weeskinderen van Griekse eilanden hier naartoe te halen of de nieuwe fiets voor de fietskoerier die hiv-medicatie rondbrengt. Bart: “er is angst en boosheid, maar ook veel hoopgevends. Deze ontwikkelingen zijn een belangrijke brandstof om op verder te varen in deze crisis.”

Leren van ebola
De landen in nood moeten geholpen worden. Daarbij moet wel een onderscheid gemaakt worden tussen structurele hulp en noodhulp. “Bij de bestrijding van Ebola zijn toen honderden miljoenen naar acute probleembestrijding gegaan. Dat was nodig maar het gevolg was dat de structurele systemen onderuit zijn gegaan omdat ze opeens zonder geld zaten. Dat is een enorm dure en zware les geworden.” Daarom is het belangrijk dat er nu naast de nieuwe geldstromen voor het financieren van de acute problemen ook tegelijkertijd de investeringen in behoud van de basissystemen en toegang behouden blijven.

Om een balans te kunnen bereiken tussen het in standhouden van de structurele hulp enerzijds en de financiering van de noodhulp anderzijds is het noodzakelijk dat de regels voor de lopende programma’s voor ontwikkelingssamenwerking flexibeler worden gemaakt. Niet alle hulp hoeft via de multilaterale organisaties te verlopen. “Dat loopt dan heel langzaam, terwijl er maatschappelijke organisaties zijn die lokaal goed zijn ingebed, en heel snel verschillende en aanvullende kanalen kunnen inzetten om directe impact te bereiken.”

Gedwongen migratie
Er is brede steun in de Nederlandse politiek en overheid om die structurele hulp te behouden, ook van de politieke partijen die niet veel met ontwikkelingssamenwerking op hebben. Met noodhulp en ontwikkelingssamenwerking wordt migratie niet tegengehouden maar wel de gedwongen migratie, wanneer er geen leefbare situatie meer is voor mensen. Bart: “In een gebalanceerd ontwikkelingsbeleid moet je ook zorgen dat je je niet focust op beperkt aantal landen met een beperkt aantal thema’s maar erop toezien dat de hulp breder wordt ingezet op problemen die mondiaal aangepakt kunnen worden.”

Meer over crisiscommunicatie.