Corona Insights: Cultuur noodzakelijk voor de samenleving en al helemaal in tijden van crisis
Sinds de intelligente lockdown in Nederland is aangebroken ligt de culturele sector nagenoeg stil.
Dat raakt de sector erg hard. Daarbovenop komt dat meer dan 60% van de culturele arbeidsmarkt in Nederland ZZP’er is. Bij de discussies over het benodigde steunpakket van de overheid voor deze sector benadrukte Minister van Engelshoven door te benadrukken dat cultuur ertoe doet, juist in deze tijd van crisis en wist ze 300 miljoen aan aanvullende ondersteuning voor de culturele sector te regelen. “Een stoer staaltje” volgens Jan Brands, Directeur Cultuurconnectie.
Volgens dichter Ramsey Nasr hebben we nu cultuur, creativiteit en verbeelding nodig om onze maatschappij weer een nieuwe vorm te geven. Brands is het daar van harte mee eens. Het stemt hem dan ook positief dat er eindelijk een beweging op gang is gekomen in Nederland die erkent dat de vanzelfsprekendheid van cultuur is veranderd en “dat cultuur meer is dan twee acteurs en drie musea”. Maar écht begrip voor cultuur is er nog niet in Nederland.
Het onbegrip rondom cultuur
De culturele sector is groter dan de landbouw en er werken ontzettend veel mensen, maar er is veel onbegrip over de sector. Brands maakt de vergelijking, “iedereen weet en begrijpt wat sport is, bij kunst en cultuur is dat veel moeilijker”. Dit komt volgens hem mede doordat men altijd een sterk onderscheid maakt tussen betaalde en onbetaalde kunst. “Kunst en cultuur is niet alleen Orkater, maar ook de schrijfclubs, fotografieclubs en leesclubs, hoe we met z’n allen deze samenleving vormgeven”.
Cultuur in crisis
Waar Brands al bang voor was en wat hij nu ziet gebeuren, is dat dit onbegrip rondom cultuur ook de financiële pikorde beïnvloedt tijdens deze crisis. Dit komt volgens hem mede doordat de cultuurbranche erg versnipperd is en veel eigen belangen voorop worden gesteld: er is niet veel solidariteit. Achter de schermen wordt nu hard gewerkt om de financiële schade te beperken maar dat wordt bemoeilijkt doordat de arbeidsmarkt in deze sector bestaat uit 60% ZZP’ers die nu in grote problemen komen en waarvan, als het zo door gaat, een hele bak aan ervaring, kennis en passie verloren gaat. Brands: “Het emanciperende effect van die 300 miljoen uit gemeenschappelijke middelen is heel groot”. Echter, het meest cruciale is nu dat de gemeentes erachter gaan staan aangezien het overgrote gedeelte van de subsidie bij de gemeentes vandaan komt
Hoopvol
Erg hoopvol is hij wel over de emancipatiegolf die nu plaatsvindt ookal beseft hij zich wel dat het nog een tijd gaat duren voordat je daar de resultaten van gaat zien. Daarnaast lijkt, zoals in veel andere sectoren, de huidige crisis ook positieve ontwikkelingen met zich mee te brengen, vooral op het gebied van digitalisering. Ook voor de culture sector geldt dat mensen een stuk creatiever en productiever zijn worden. Brands roept daarom op om daar gebruik van te maken in de ontwikkeling en transformatie van nieuwe businessmodellen. Hij waakt echter wel voor de ‘bewaar- massaal- je- tickets acties’ van het moment, die volgens hem geen oog hebben voor de offers die het vraagt. De vraag aan je eigen achterban om solidair te zijn met iets waar ze zelf ook door geraakt worden en onderdeel van zijn, weerspiegelt volgens Brands dan ook (weer) het onbegrip van de 1- op – 1 relatie tussen bezoekers en uitoefeners van kunst en cultuur in Nederland.
Foto: Kees Hummel