De Rode Draden van 2020 – door Guido Rijnja

De jury van de Issue Award boog zich een maand geleden over maatschappelijke issues van 2020 en de manier waarop mensen en organisaties hiervoor aandacht vroegen. Guido Rijnja, adviseur communicatiebeleid bij de Rijksvoorlichtingsdienst én een van de juryleden bespeurde enkele repeterende thema’s die de tijdgeest tekenen van 2020. Nu het jaar bijna ten einde is én de bekendmaking van de nominaties en de winnaar van de Issue Award 2021 voor de deur staat, delen wij deze analyse van Guido Rijnja graag als voorproefje

• Het jaar van het vrije woord. Onbedoeld en onbewust en misschien ook wel ongemerkt heeft 2020 laten zien hoe op allerlei plekken de spreekwoordelijke ventieltjes open gingen. Zoals langerlopende schurende thema’s als racisme en ervaren ongelijkheid een weg zochten, hebben we gezien hoe professionals aandacht claimden en hoe door COVID-19 geraakte branches snel en scherp massa konden maken. Zoals de horeca, studenten en organisaties in de sport en cultuur. We zien hoe een intense geraaktheid leidt naar een waaier van initiatieven, waarbij ook media een rol pakken als versterker, aanjager en platform. En dat in een jaar waar desinformatie en complottheorieën een steeds grotere rol speelde.
• Het jaar van de professional. Veel potentiële genomineerden zijn manifestaties van mensen die in hun beroep krachtig tevoorschijn kwamen. Meer specifiek springen de mensen in 2020 in het oog die dag in dag uit tekenen voor de zorg. Onmiskenbaar heeft de pandemie vanwege de prompte en vervolgens aanhoudende impact de aandacht voor de zorgprofessionals aangewakkerd, maar al langer zien we hoe mensen voor hun vak staan en daar aandacht voor zoeken en vinden. Betekenisvol waren in 2020 de bewegingen die op gang kwamen bij boeren, onderwijzers en zorgpersoneel. Niet alleen op het Malieveld, maar ook elders zien we een krachtige behoefte van beroepsgenoten om tevoorschijn te komen, op zoek naar erkenning en waardering.
• Het jaar van het kleine verhaal. Issues ontlenen hun herkenbaarheid vaak aan grootschalige aandacht en brede uitlichting in alle denkbare media. 2020 liet zien hoe de kracht van de agendering en verspreiding van thema’s vaak schuilen in de herkenbaarheid op kleine schaal: het gesprek op school, in bedrijven, in de buurt en de vereniging. Daar waar zorgen het meest direct en concreet worden gevoeld, staan mensen op en zoeken ze naar gehoor, draagvlak en versterking. Dit geldt ook voor een thema dat zich warm lijkt te lopen voor een heel indringend gesprek in Nederland: de ontwikkeling van het klimaat, de opwekking van energie en de wijze waarop we met het landschap en de ruimte in ons land omgaan. Er sluimert van alles in Nederland. Vooral als het gaat om veiligheid en verdraagzaamheid. Wie ziet de kleine stemmen, wie snapt ze en helpt ze aan te sluiten en beweging verder te brengen?