Het wordt steeds drukker op het speelveld van public affairs

De behoefte aan public affairs groeit. Door de grotere diversiteit aan spelers. Door de opmars van burgerlobby’s en anderen die de gevestigde orde uitdagen. De speelvelden zijn voller, beweeglijker en opener geworden. Iedereen kan issues agenderen.

Die dynamische omgeving doet een steeds groter beroep op de professional in public affairs. Die moet blijven investeren om ontwikkelingen en de effecten daarvan te kunnen volgen. In ons boek Public affairs in maatschappelijk perspectief schetsen we de ontwikkelingen die het vak public affairs hebben aangejaagd en de gevolgen voor de mensen die in het vak actief zijn.

De groei van het public affairs vak

Iedereen die te maken heeft met public affairs ziet dat het vak zich ontwikkelt. Van de solliciteur in de Republiek der Nederlanden in de zeventiende eeuw tot de leden van de Beroepsvereniging voor Public Affairs nu. In de jaren negentig van de vorige eeuw begon public affairs als sector op te komen. Het aantal lobbyisten groeide in het bedrijfsleven, bij ngo’s, brancheorganisaties en in gemeenten en provincies. Internationalisering en Europeanisering zetten door.

Door de zogenaamde Woestijnwet zette het eerste kabinet-Kok in 1997 een streep door het overgrote deel van de dan 108 adviesraden van de rijksoverheid. Tientallen bedrijven, brancheorganisaties en aan de overheid gelieerde organisaties verloren hun vaste overleg- en beïnvloedingsplatform. Ook de aloude publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties (PBO) met bedrijfs- en productschappen verdween grotendeels. Nieuwe spelers betraden het speelveld met nieuwe overlegvormen tussen overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties.

Zelf invloed uitoefenen

Naast fulltime-lobbyisten verbonden aan een organisatie, een bedrijf of een bureau voor public affairs, gingen andere spelers mee lobbyen: oud-politici, gemeente- en provinciebestuurders, ambtenaren van gemeenten en provincies, wetenschappers, advocaten, bestuurders en medewerkers van brancheorganisaties. Met behulp van internet lieten veel meer organisaties en burgers hun stem horen. Zij vonden elkaar via sociale media, bundelden hun krachten en vonden vervolgens de weg naar de politiek om zelf invloed uit te oefenen op de besluitvorming.

De diversiteit aan lobbyende actoren is toegenomen, maar ook de diversiteit aan plaatsen waar de lobby zich afspeelt neemt toe. De publieke opinie is een arena, maar ook geformaliseerde verbanden van gevestigde organisaties doen mee: Brainport Eindhoven, Food Valley, de Tafels voor de uitwerking van het klimaatakkoord, de Omgevingsraad Schiphol.

De media als megafoon

Politici beconcurreren elkaar om de aandacht van de kiezer met de onderwerpen die ze uit de media halen. Politici ontfermen zich graag over de thema’s die professionele journalisten en amateurjournalisten hun aanreiken. Immers, zij bestaan dankzij de media. Hun herverkiezing is afhankelijk van hun zichtbaarheid.

Gevestigde personen of organisaties moeten voorbereid zijn op negatieve berichtgeving die de eigen reputatie beschadigt. Maar de toegenomen invloed van de media biedt ook kansen voor organisaties en hun public-affairsprofessionals. Kansen om zelf onderwerpen op de publieke of politieke agenda te zetten en de media te gebruiken als megafoon voor je standpunt.