Jason Bhugwandass: “Behandel kinderen in de jeugdzorg alsof het je eigen kinderen zijn.”

Een belangrijke week voor Jason Bhugwandass. Niet alleen start vandaag de campagneweek ‘Stop gesloten jeugdzorg’ van het Vergeten Kind, ook is Jason genomineerd voor de Issue Award 2022. Wij spraken hem over het belang van de afschaffing van gesloten jeugdzorg.  

Jason groeide op in een omgeving met huiselijk geweld. Lange tijd bleef hij onder de radar, tot hij op een zeker moment met een depressie in beeld kwam. Vrijwel direct werd hij in de gesloten jeugdzorg geplaatst. De vreselijke ervaringen tijdens deze opname waren voor hem motivatie om zich in te zetten voor de afschaffing van deze inrichtingen. “Als je in de gesloten jeugdzorg zit heb je een vrij machteloze positie. Je wordt overal in beperkt. Er is geen internet en je telefoon wordt afgenomen, waardoor contact met de buitenwereld onmogelijk is. Sinds ik op mijn 18e uit de gesloten jeugdzorg ben – dan val je niet meer onder jeugdzorg namelijk – zet ik me in om het opsluiten van onschuldige kinderen met complexe problematiek af te schaffen.” 

Naast zijn inzet voor het Vergeten Kind is Jason te zien in de documentaire ‘Jason’. In dit door Maasja Ooms geregisseerde portret wordt de dan 22-jarige Jason gevolgd tijdens zijn traumatherapie. Tijdens deze therapie worden niet alleen trauma’s uit zijn vroegere thuissituatie behandeld, ook de grote psychische effecten van zijn traumatische ervaringen in de gesloten jeugdzorg komen voorbij. Op de vraag of hij er lang over twijfelde zich op deze kwetsbare manier in beeld te laten brengen antwoord Jason heel resoluut ‘nee’. “Zoiets doe je natuurlijk niet voor je lol, maar ik wist wel dat het heel veel bij zou kunnen dragen aan het verduidelijken van de schade die gesloten jeugdzorg aanricht.”  

De documentaire is onderdeel van zijn missie: “De missie waar ik achter sta is dat we stoppen met de gesloten jeugdzorginstellingen. Dit lijkt heel radicaal, het klinkt alsof we volledig zouden stoppen met het opsluiten van kinderen in Nederland. Dat is niet het geval. We zouden dan nog steeds gesloten afdelingen hebben binnen kinder- en jeugdpsychiatrie. Daarnaast hebben we uiteraard de jeugdgevangenis voor kinderen die een ernstig delict hebben gepleegd. Maar het grootschalig en structureel opsluiten van honderden kinderen jaarlijks moet echt stoppen.”  

Kinderen die in gesloten jeugdzorginstellingen belanden hebben vaak een verleden van verwaarlozing, misbruik of mishandeling. Het is een uiterst getraumatiseerde groep, die intensieve opname of bescherming behoeft. Toch zijn de instellingen waar deze kinderen terecht komen vaak nauwelijks te onderscheiden van een gevangenis. “Om de panden staan vaak hele hoge hekken en binnen de muren heerst een gevangeniscultuur”, vertelt Jason. “Het is natuurlijk enorm krom dat we kinderen opsluiten in een gevangenisetting, terwijl zij eigenlijk behoefte hebben aan zorg. We weten dan ook dat dit tot veel schade leidt bij deze doelgroep.” 

Waar sommige instellingen momenteel grote stappen maken, blijven andere enorm achter. Jason ziet dit als bewijs van de belangrijke rol van politici en beleidsmakers: “Op het moment dat je een landelijke verandering wil waarborgen, is ook een landelijke aansturing nodig.” Hij voerde gesprekken met verschillende politici, waaronder Gert-Jan Segers van de ChristenUnie. Deze gesprekken hebben volgens Jason nog te weinig effect gehad, met name in de landelijk politiek. “Dit komt ook omdat er gedecentraliseerd is in 2015. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de zorg die geleverd wordt. Met name landelijk politici trekken zich als gevolg hiervan terug als het gaat over de jeugdzorg.  Wat mij hieraan vooral frustreert is dat deze kinderen onder de verantwoordelijkheid van de overheid uit huis zijn geplaatst. De zorg waar zij vervolgens in terechtkomen is niet iets waar deze overheid zijn handen vanaf kan trekken.” 

Jason zet zich al meerdere jaren in voor de afschaffing van gesloten jeugdzorg en verwacht dat dit na de campagne met het Vergeten Kind zeker nog niet afgelopen is. “Met de campagne zetten we in op commitment, toewijding en misschien zelfs financiële steun van betrokkenen. De vraag is vervolgens: hoe gaan we de veranderingen in de praktijk brengen? Hoe zorgen we ervoor dat kinderen na het afschaffen van de gesloten jeugdzorg niet geheel zonder zorg komen te zitten? Een volgende stap zal zijn om ons te richten op de zorg die we wél willen bieden, op het alternatief. Daar ben ik denk ik nog wel een paar jaar mee zoet!” 

Welke drie dingen Jason zou veranderen aan de jeugdzorg als hij het voor het zeggen had? Dit vindt hij lastig om bij zo’n groot probleem te benoemen, maar één streven komt er luid en duidelijk uit: “Als een kind in de jeugdzorg wordt geplaatst, behandel deze alsof het je eigen kind is. Dan hebben we morgen een andere setting.”  

Wil je de campagne van Jason en Het Vergeten Kind om te stoppen met de gesloten jeugdzorg ook steunen? Onderteken dan hier de petitie: https://secure.hetvergetenkind.nl/petitie