Amstelveen, 23 juni 2023

Heeft LTO-voorman Sjaak van der Tak deze week niet alleen de stekker uit het Landbouwakkoord getrokken, maar tegelijk ook het hele poldermodel ten grave gedragen? Het poldermodel heeft een lange, vaak succesvolle traditie in Nederland. Het idee is dat bij een gezamenlijk groot gevaar (stijgend water, oververhitte economie) de belangrijkste belangengroepen met de overheid samen komen tot oplossingen. Maar waar dat heeft gewerkt bij het waterbeheer en de economie, wil het bij klimaat en natuur nog niet echt vlotten. De eerdere Klimaattafels van Nijpels waren geen daverend succes. We zien bij klimaat, landbouw en natuur wel veel verschillende belangen aan tafel, maar kennelijk is er onvoldoende gedeeld urgentiegevoel. Gevolg is dat het geen overlegtafels zijn, maar onderhandelingstafels. Dat geeft een totaal andere dynamiek en opstelling van de deelnemers, zoals we zagen bij LTO. Het is nog steeds een strijd om belangen. Inmiddels heeft die strijd zich al verplaatst naar de straat (boerentractoren, Extinction Rebellion) en naar de rechtszaal (Urgenda, Milieudefensie). Daar staat de boel op scherp en wordt een harde strijd geleverd.

Alles is terug te voeren tot de politiek. Die grote problemen wel ziet aankomen, maar vervolgens op de lange baan schuift via de poldertafels. Het kabinet maakt zich klein en hoopt dat het vanzelf goed komt. Een regeerakkoord waar bijna een jaar over is onderhandeld, smelt weg zodra enkele vlaggen op z’n kop worden gehangen.

Kortom, zo lang de politiek niet zelf in staat is om harde noten te kraken, zal de strijd op de straat en in de rechtszaal nog wel even voortduren. Kennelijk lenen klimaat en natuur zich nog niet goed voor de klassieke polder; dat is dan wel weer goed om te weten.

Nabrander: het wachten is op een monsterverbond tussen Extinction Rebellion en BBB Noord-Holland. Immers, de boeren zijn niet de enige grote stikstofuitstoters. Tata Steel en Schiphol zullen er misschien niet eens meer verrast over zijn zodra dat gebeurt.