De tijd is rijp voor een hernieuwde visie op publiek-private samenwerkingen en dus voor purpose kapitalisme
Dat de huidige economische en maatschappelijke situatie – als gevolg van Covid 19 – om nieuwe vergezichten vraagt is een open deur. Hoe deze er uit moeten gaan zien, daarover verschillen de meningen. Die van de Italiaanse econome Mariana Mazuccato is er een die in mijn hoofd blijft rondzingen.
Eind juli presenteerde ze haar verhaal tijdens een intieme zoomsessie in de Balie in Amsterdam. Waarbij het publiek nu eens samen met de gastvrouw op het podium zaten en Mariana vanuit haar woonkamer in Londen een korte lezing gaf en daarna met de zaal in discussie ging.
Aan de hand van talloze voorbeelden liet Mazzocano zien door de voorbijgaande jaren van privatisering en aandeelhouderskapitalisme het bedrijfsleven teveel gefocust is geweest op aandeelhouderswaarde en het uitbetalen van bonussen. Hierdoor is veel waarde die wellicht beter in de bedrijven had kunnen blijven zitten, daaruit weggestroomd en niet optimaal ingezet op groei en innovatie. Daarnaast liet zij zien dat een groot aantal overheden niet meer de kracht en de zelfverzekerdheid heeft om op een gelijkwaardige manier met de vertegenwoordigers van de private sector de discussie aan te gaan en te onderhandelen. Terwijl veel innovaties waar het bedrijfsleven garen bij heeft gesponnen, bijv. op het gebied van technologie, in basis financieel bijna allemaal mogelijk zijn gemaakt door overheden.
Kern van haar denken is dat de lange termijn oplossing voor de huidige problemen ligt in het opnieuw kijken naar publiek-private samenwerkingen en de rol van overheden daarbij. Publieke private samenwerkingen moeten een belangrijke rol gaan spelen in het herstel na de huidige crisis en het oplossen van de grote maatschappelijke problemen van deze tijd. We moeten toe naar een purpose kapitalisme waarbij bedrijfsleven en overheid gezamenlijk de maatschappelijke problemen bij hun keuzes en handelen centraal zetten.
Nu Covid 19 duidelijk heeft gemaakt dat de private sector om te overleven in veel gevallen aangewezen is op steun van de overheid, mag deze laatste best wel een grotere broek aan trekken. Voor valse bescheidenheid is geen plaats. Sterker nog er is behoefte aan ondernemende overheden die een actieve rol spelen bij het samen met de private sector vormgeven van onze economische en maatschappelijke toekomst, zowel op korte maar vooral op lange termijn. Voor de overheid betekent dit ook dat zij meer moet investeren in de opleiding van haar medewerkers. Hen naar managementopleidingen bij de grote instituten moet sturen, zodat ze op level playing field komen met het bedrijfsleven.
Het is daarbij aan de private sector om deze steun niet alleen dankbaar te aanvaarden maar om ook de bereidheid te tonen om samen op trekken in de richting van een betere, duurzamere toekomst. En innovaties tot stand te brengen waar we allemaal profijt van hebben, en niet alleen aandeelhouders en topbestuurders. En waarbij we tegelijkertijd de uitdaging aangaan dat onze planeet bewoonbaar blijft voor toekomstige generaties en iedereen op een gelijke manier toegang heeft tot fundamentele waarden als welzijn, gezondheidszorg en onderwijs. Een toekomst waarbij we aandeelhouderskapitalisme inruilen voor purpose kapitalisme.
