Thought Leader Thursday | Toine Timmermans – Voedselverspilling: “Verspilling is vaak de consequentie van een keten die gericht is op efficiëntie in plaats van effectiviteit.”

In de interviewserie ‘Thoughtleader Thursday’ spreken wij elke donderdag een expert op het gebied van een specifiek issue. Waar de coronacrisis de hele samenleving opschudde, zijn wij benieuwd wat dit voor consequenties heeft gehad op het issuemanagement en –maken van deze Thoughtleaders. Het sluiten van de horeca, verminderde export en ons hamstergedrag: directeur Samen tegen Voedselverspilling, Toine Timmermans, vertelt meer over de effecten van de crisis op het issue voedselverspilling. 

Wat waren de verwachtingen met betrekking tot jouw issue voordat de coronacrisis begon? 

Voor de crisis waren we bezig met het Nationale Champions event. Dit zou, net zoals voorgaande jaren, plaatsvinden op 12 maart. Op 10 maart hebben we echter besloten het event niet door te laten gaan. Het was een lastig besluit, maar bleek achteraf wel de juiste te zijn. 

Tijdens het event zouden alle stakeholders aanwezig zijn geweest, ook directeuren waar op strategisch niveau zaken mee kon worden gedaan. In totaal rekenden we op zo’n 100 man. We hoopten nieuwe commitments van partijen te krijgen en de beweging een verdere push te geven. Dat kon dus niet.

Wat is er met het issue gebeurd tijdens de crisis? 

Aan het begin van de crisis vroeg iedereen zich af wat er zou gaan gebeuren. Wij hebben deze periode gebruikt om rond te vragen hoe men de consequenties inschatte. Eerst was hier weinig antwoord op, maar na twee weken ontstond steeds meer duidelijkheid. De eerste partijen begonnen zich te melden en al snel werd duidelijk dat er bij een gebrek aan actie onder andere 1 miljard kilo aardappelen verspild zouden worden.  

Al snel ontstonden er initiatieven als ‘Support Your Locals’, vooral gericht op de horeca. Dit is natuurlijk heel erg belangrijk, maar er zijn ook grotere voedselstromen. Daar hebben wij ons op gericht. Na twee weken hebben we een meldpunt ‘goed voedsel’ geopend, gericht op voedselstromen groter dan 5000 kilo. We zijn onder andere met de aardappelen aan de slag gegaan. Dit jaar wordt er 1 miljoen ton éxtra aan voedsel verspild. Ik kon het er dus niet bij laten zitten. Ons doel was om deze 1 miljoen ton aan voedsel te redden. Op dit moment staan alle koeien in Nederland op een rantsoen van aardappels. Alles is naar de koeien gegaan! 

Als je kijkt naar de hoeveelheid verspilling heeft de crisis ons niet geholpen. Wel heeft het ons zicht geboden op waar we staan. Welke partijen zijn goed bezig en waar is nog verbetering nodig? Verspilling is toch vaak de consequentie van een keten die gericht is op efficiëntie in plaats van effectiviteit.

Hoe staat het nu met het issue? 

We zijn onlangs van start gegaan met een landelijke campagne over de houdbaarheidsdatum. Dit laat positieve trackingresultaten zien. Mensen snappen het, zijn bereid om wat met hun gedrag te gaan doen en de belangrijkste boodschap blijkt daadwerkelijk te zijn geland.  

Ook tijdens de Verspillingsvrije week hebben we aandacht besteed aan de houdbaarheidsdatum. Hierbij kunnen Nederlanders zich ook focussen op de hamstervoorraad die zij misschien nog van het begin van corona hebben liggen. In de trant van: “Heb je nog wat liggen? Dan is dit het moment om er wat van te maken!”  

Op dit moment is het natuurlijk vooral spannend hoe we de crisis uit gaan komen. Wat wordt het nieuwe normaal? Komt er een restart of wordt het toch een reset? Iedereen hoopt natuurlijk op een reset, waarbij we niet exact teruggaan naar de oude situatie. We zoeken momenteel partijen die zich in willen zetten voor die reset. Hierbij ligt de focus op de deelgebieden ‘Duurzaamheid & Circulariteit’, ‘Diversiteit & Inclusiviteit en ‘Klimaatverandering’. Het zijn alledrie onderwerpen die een raakvlak hebben met voedselverspilling. Wij zoeken grote partijen die willen laten zien dat een reset beter is dan teruggaan naar het oude normaal.

Wat gaan jullie met het issue doen in de komende tijd? 

Deze week vindt de verspillingsvrije week plaats. Alle retailers doen mee. We hebben de mogelijkheid om minimaal 1 miljoen tools uit te delen aan Nederlanders om te helpen verspilling tegen te gaan. Mensen kunnen er straks niet meer omheen.  

De basistips zijn heel simpel: Plan beter wat je koopt, let op de houdbaarheidsdatum en zet je koelkast op 4 graden. Uit onderzoek blijkt dat een negatieve insteek, zoals benadrukken dat voedselverspilling slecht is, niet leidt tot gedragsverandering. We moeten het dus allemaal positief gaan formuleren. Het is veel interessanter en effectiever om te kijken naar wat de norm is binnen een bepaalde groep. Iemand trekt zich meer op aan zijn buurman of collega dan aan de gemiddelde Nederlander.