Wat worden de issues in de Haagse politiek deze periode?

Amstelveen, 22 september 2023

Nu Prinsjesdag achter de rug is, zal de komende tijd alle aandacht gericht worden op de verkiezingen. In de zomer was het nog de vraag welke issues daarbij de boventoon zullen gaan voeren: was het stikstof of het asielbeleid? Nu lijken bestaanszekerheid en subsidies voor de fossiele industrie alle aandacht te vragen.

Bestaanszekerheid, deze term lijkt in deze periode steeds vaker gebruikt te worden, het thema wat elke politieke partij nu lijkt te omarmen. Ook in de troonrede en bij de Algemene Politieke beschouwingen werd er veel aandacht besteed aan bestaanszekerheid. Het lijkt een term waar niemand tegen kan zijn: bestaanszekerheid. Maar wat houdt dit nu eigenlijk echt in?

Bestaanszekerheid lijkt een frame met veel verschillende definities: elke politicus geeft zijn eigen invulling aan het begrip bestaanszekerheid. Voor VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz betekent het geen zorgen hebben of het einde van de maand gehaald wordt. Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA ziet het als een fundament waar niemand doorheen mag zakken. CDA’er Henri Bontenbal vindt dat sociale cohesie ook een integraal onderdeel van bestaanszekerheid moet zijn.

Door de inflatie en stijgende kosten is bestaanszekerheid in opkomst. De slechtere economische omstandigheden duwen een groeiend aantal Nederlanders richting armoede. Op het moment leven naar schatting 850.000 Nederlanders in armoede, bijna 5 procent van de bevolking.

In de miljoenennota werd aangekondigd dat het demissionaire kabinet twee miljard euro zal besteden aan armoedebestrijding, wat volgens het Centraal Planbureau een stap in de goede richting is. Demissionair minister Van Gennip benadrukte dat zonder de begrote twee miljard euro bijna 200.000 mensen extra in armoede zouden belanden.

Fossiele subsidies

Bestaanszekerheid en armoedepreventie waren niet de enige hete hangijzers in Den Haag. Ook het investeren in de fossiele industrie (ondertussen bekend van de A12 demonstraties) zal een ‘hot topic’ worden in de aankomende periode. In 2019 stelde de overheid nog dat er ongeveer 4,2 miljard euro werd geïnvesteerd in de fossiele industrie. Uit eigen onderzoek van milieuorganisaties bleek dit bedrag blijkt vele malen hoger te liggen. En het demissionaire kabinet berekende in de miljoenennota dat er jaarlijks tussen de 39,7 en 46,4 miljard euro wordt besteed aan subsidies voor fossiele brandstoffen.

Tijdens de Algemene Beschouwingen is er vanuit verschillende partijen gevraagd om de fossiele subsidies voor een groot deel af te schaffen. GroenLinks-PvdA lid Klaver diende samen met D66’er Paternotte en PvdD’er Ouwehand een motie in om de afschaffing van fossiele subsidies in de Klimaatwet te verankeren. Deze motie is verworpen. Wel is de motie van Paternotte (D66) en Bontenbal (CDA) aangenomen, waarin wordt opgeroepen om bij de COP28, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties, met Europese partners en welwillende landen een kopgroep te vormen met als doel de internationaal vastgestelde subsidies voor fossiele brandstoffen af te schaffen.

Deze week vonden de algemene politieke beschouwingen plaats waarbij zowel coalitie als oppositie al hun eerste verkiezingsstatements maakten. We zijn benieuwd hoe de Haagse politici zich zullen gaan profileren in de aankomende periode en welke issues uiteindelijk dominant blijken te zijn: we zullen jullie daarvan op de hoogte houden.

Geschreven door Onno Mahler