Constructieve journalistiek is niet wat iedereen denkt, namelijk vooral goed nieuws en positieve berichtgeving. Constructieve journalistiek wil wel zeggen dat je als journalist dieper graaft en op zoek gaat naar de onderliggende waarden, belangen en feiten.
Dat was de stelling van filosoof Bas Haring, spreker bij het Issuecongres op 24 januari 2019 in Amsterdam. En deze vorm van journalistiek is van levensbelang voor het goed functioneren van onze democratie. Waarmee hij tegelijk een scherp oordeel velde over de beperkte toepassing van ‘hoor en wederhoor’. Dat is gemakkelijke, luie journalistiek die in het ergst geval vooral verwarring zaait. Want wat zijn die tegengestelde meningen en opvattingen eigenlijk waard? Wat moet ik daarmee als lezer? Telt de mening van 1000 klimaatwetenschappers even zwaar als die van die ene klimaatscepticus? Nee dus, vindt Haring. Daarom moet de journalistiek aan de bak. Nieuwsgierig zijn, verder graven en onderliggende patronen en mechanismen bloot leggen. Pas dan kan de burger, de lezer echt zijn of haar eigen gefundeerde oordeel vellen. En die wil dat graag, ook al lijkt dat soms niet zo in deze tijden van snelle beelden, frames en soundbites.
Natuurlijk heeft de pers het niet makkelijk. Tijd is er vaak niet, nieuws komt 24/7 gratis voorbij. En clickbaits zijn meetbaar en daarom wint de pakkende kop boven het oppervlakkige bericht het nog vaak van het meer gedegen, ambachtelijke verhaal. Maar het tij lijkt zich langzaam te gaan keren. Deze vorm van constructieve journalistiek zal zijn waarde bewijzen, niet in het minst als verdienmodel. Want daar zal de kritische nieuwsconsument uiteindelijk bereid zijn voor te betalen. Mits uiteraard wel professioneel en aantrekkelijk opgediend. Waardevolle en hoopvolle observaties die iedereen die met media bezig is zich ter harte kan nemen.
